De buitenaardse magie van Timanfaya

albumeditions
18 aug
5 minuten om te lezen

Bijgewerkt op: 1 sep

Géén sciencefiction, dit landschap bestaat écht!

Locatie: Lanzarote - Canarische Eilanden - Maart 2025

Het vulkaanlandschap in zuid-west Lanzarote doet buitenaards aan. De hellingen van de vulkanen zijn als gloeiende lavagolven bevroren in de tijd en kleuren glanzend zwart, afgewisseld met as grijze, zacht oranje en karmijn rode tinten.

In de Atlantische Oceaan, 115 kilometer voor de westkust van Afrika, ter hoogte van de grens tussen Marokko en Westelijke Sahara., ligt het Canarische eiland Lanzarote. Net als de andere Canarische Eilanden is Lanzarote gevormd door vulkanische activiteit. Het huidige 845 km2 grote eiland (ca. 1,5x Texel) is van oorsprong één grote schildvulkaan, waarvan het grootste deel onder zeeniveau ligt. Ruim 15 miljoen jaar geleden stak Lanzarote voor het eerst boven de golven uit.

In de loop der tijden hebben er verspreid over het eiland enorme vulkaanuitbarstingen plaatsgevonden en werd het huidige landschap met meer dan 100 grote en kleine vulkaankegels gevormd.

De grootste uitbarstingen in de recente geschiedenis begonnen in 1730, toen de aarde in het zuidwesten van Lanzarote openscheurde en het dorpje Timanafaya onder de uitstromende lava verdween...

De krater Caldera Corazoncillo die in 1730 uitbarstte, wordt omgeven door een zwart tapijt van gestolde lavastromen die ons herinneren aan de immense kracht waarmee de natuur zich hier heeft gevormd. Probeer de auto te vinden om een idee te krijgen van de schaal.

"Op 1 september 1730, tussen negen en tien uur 's avonds, opende de aarde zich plotseling in de buurt van Timanfaya, twee mijl van Yaiza. De eerste nacht rees er een enorme berg op uit het hart van de aarde en uit de top kwamen vlammen die negentien dagen bleven branden."

"Een paar dagen later vormde zich een nieuwe afgrond en stortte er een lavastroom neer op Timanfaya, Rodeo en een deel van Mancha Blanca."

"Op 11 september vond er een nieuwe uitbarsting plaats, maar nu met grotere kracht, en begon er lava te stromen. Vanuit Santa Catalina stortte de stroom neer op Mazo, zette het dorp in brand en bedekte het, en de lavastroom vervolgde zijn weg naar de zee."

Dit zijn slechts een paar fragmenten uit het ooggetuige verslag opgetekend door Don Andrés Lorenzo Curbelo, pastoor van de kerk in Yaiza.

'Op 10 januari 1731 zagen we een enorme berg oprijzen die dezelfde dag met een angstaanjagend lawaai in zijn eigen krater stortte en het eiland met as en stenen bedekte. De brandende lava stroomden als beken over het vruchtbare land naar de zee. Op de 27e was de uitbarsting voorbij."

"Op 25 december 1731 werd het eiland getroffen door aardbevingen, de hevigste in de twee rampzalige jaren die net voorbij waren. Op 28 december kwam er een lavastroom uit een kegel omhoog en stroomde in de richting van het dorp Jaretas. Het dorp brandde af en de kapel van San Juan Bautista, vlakbij Yaiza, werd verwoest".

Gedurende 6 jaar van haast onafgebroken erupties verdwenen uiteindelijk tien dorpen onder de lava, vormden zich 30 kraters en werd bijna 200 km2 vruchtbaar landbouwgebied vernietigd.

In 1824 volgenden gedurende 3 maanden een tweede serie uitbarstingen in hetzelfde gebied. Daarna werden tot op heden geen nieuwe uitbarstingen meer geregistreerd.

Volgens de kronieken ontstond de Mazo krater tijdens een uitbarsting in 1731. De kegel stortte gedeeltelijk in, gevolgd door een hevige asregen.

Na dit extreme natuurgeweld bleef het desolate gebied nagenoeg onbewoond. Vanwege de kwetsbaarheid van de natuur en de aanwezigheid van lavatunnels* (instortingsgevaar!) werd het gebied midden 70-er jaren grotendeels een afgesloten nationaal park. Het park werd vernoemd naar het dorp dat in 1730 als eerste werd verwoest door een opstuwende krater: Timanfaya.

Het is een ongelooflijke sensatie om door dit buitenaardse decor van versteende lavavelden en gapende kraters te lopen. Met een felbegeerde permit (per dag worden maar 16 bezoekers toegelaten) bezoeken we onder begeleiding van een gids het afgesloten deel van het park.

De hellingen van de vulkanen zijn als gloeiende lavagolven bevroren in de tijd en kleuren glanzend zwart, afgewisseld met as grijze, zacht oranje en karmijn rode tinten. Wat voelen we ons nietig tegenover de overblijfselen van een woeste oerkracht.

De 406 meter hoge vulkaan Montaña de las Nueces is een van de laatste kraters die zich vormde tijdens de uitbarstingscyclus in de periode 1730-1736.

De zon reflecteert op de roest bruine hellingen van deze gapende vulkaankraters.

Met een permit worden per dag 16 bezoekers toegelaten in het afgesloten gedeelte van het Parque Nacional Timanfaya. Onder leiding van een gids wandel je door dit desolate vulkaanlandschap.

Tijdens de vulkaanuitbarstingen van 1730-1736 en 1824 werd meer dan een kwart van het eiland bedolven onder de lava en gingen 10 dorpen en veel vruchtbare landbouwgrond verloren.

Hoewel na 1824 alle kraters zijn uitgedoofd, gaan ondergronds de helse krachten nog altijd door. Op sommige plekken is de hitte aan de oppervlakte te voelen. Slechts 10 meter onder het aardoppervlak heerst een temperatuur van 600 graden Celsius. Een vurige onderwereld, wachtend op haar moment...?

Bij de Islote de Hilario, een hooggelegen uitkijkpunt in het Parque Nacional Timanfaya, heerst op een tiental centimeters onder het aardoppervlak al een temperatuur van 140 graden Celsius. Wanneer je strokluiten in een gat in de grond gooit vatten ze meteen vlam door de extreme hitte.

Vanwege de landschappelijke gelijkenis voelt een bezoek aan Parque Nacional Timanfaya als een reis naar Mars. Traint de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA daarom hier potentiële astronauten voor toekomstige ruimtereizen naar de Rode Planeet?

*Lavatunnels

Met een hoogte van 609 meter is de Monte Corona de grootste vulkaan van het noordelijk deel van Lanzarote. Tijdens de eerste uitbarsting van de vulkaan, 21.000 jaar geleden, ontstond een enorme lavastroom die een groot gebied van het noordelijk deel van het eiland bedekte en uitliep tot in zee. Ook vormde zich hier een uitgestrekt stelsel van kilometerslange lavatunnels.

Een lavatunnel ontstaat wanneer de bovenste laag van de lavastroom afkoelt, stolt en zich een harde korst vormt. De hete lava onder de korst stroomt verder. Nadat de uitbarsting eindigt stroomt de vloeibare lava weg en blijft een lege tunnel over.

Bij de uitbarstingen van de Monte Corona herhaalde dit proces zich vele malen waardoor zich ook tunnels boven elkaar vormden. Eén tunnel loopt zelfs door tot 1,5 kilometer onder de zeebodem.

Een deel van het tunnelstelsel bij de Monte Corona is toegankelijk en biedt een unieke kans om de kracht en dynamiek van vulkanische processen van dichtbij te ervaren.

We maken een tocht door de ingewanden van de aarde...